TANGO/DANCE AND FELDENKRAIS

I am teaching and DJ-ing a long weekend in Stockholm after coming from my winter house. A different culture, a different dance. The winter left us here as well, 2000 km up north, times are changing , the whole world is changing and we want tango to stay the same?!


-EVERYTHING IS A GIRO

-ALL IS AN EMBRACE

-TOGETHER THROUGH RHYTHM

-INTIMACY IS AN INTENTION

-TOGETHERNESS HAS LITTLE TO DO WITH DOING THE SAME THING

-THE HEART HAS ITS REASONS WHICH THE REASON MAY NOT UNDERSTAND

-MOVING TOWARDS COMPLEXITY

-COMING BACK TO THE I, THE ME AND THE YOU

-ARMS AND HANDS SPEAK MANY LANGUAGES, USE THEM!

-CRAWLING BRINGS TOGETHER ARMS AND LEGS, LEFT AND RIGHT, UP AND DOWN

-CHANGING WEIGHT IS AN EXPRESSION

-NO LEAVING WITHOUT ARRIVING FIRST

-ALL IS CONTRACTION AND EXPANSION

-ALL YOU NEED IS LOVE

-LEGS FOLLOW

-BE INTERESTED IN YOUR SURROUNDINGS, SEE, LISTEN AND SMELL

-LOVE  YOUR HABITS AND HIGH-LIGHT THEM

-USE WHAT YOU WANNA GET RID OFF

-THE WAY TO BALANCE IS IN-BALANCE

-FALLING INTO YOUR STEPS

-ALL IS LISTENING

-WHO IS DANCING?

-USE YOUR HEAD MORE TO LOOSE IT

-MOVING IN AND OUT OF SHAPES

-ALL IS DISTANCE AND CLOSENESS

-I IS ALWAYS I AND YOU TOGETHER

-DON’T FOLLOW, DANCE

-ITS THE PELVIS, ELVIS

-ITS SO EASY

-LISTENING WITH YOUR EYES

-PLAYING IS KEY

-EARS CAN SEE

-WHY DO WE FOCUSE ON TOGETHERNESS IF ITS IMPOSSIBLE TO BE SEPARATE

-NOT OUR TECHNIQUE FAILS US BUT CLARITY IN OUR INTENSIONS

-NOT THE OTHER ONE IS OUR GOAL BUT OUR DREAMS AND OUR PATH, WE SIMPLY ASK THE OTHER ONE TO JOIN US, OR THEY ASK US, TO SHARE

-DONT FOLLOW STEPS BUT AN ATMOSPHERE, A WORLD

-DONT LEAD STEPS BUT LEAD A WORLD OF IMAGINATION

-DONT CREATE A FARM BUT CREATE A ZOO


Everyone of these quotes contains all the others.

Attending truly to one of them is attending to them all.

Life is always all-inclusive, separation is impossible, all we can do is not acknowledge what is there. Separation, exclusion, thinking we know best, our idea we can explain complex systems, creates a dissonance and tension between this what we do and what we think we do. Searching for the truth is simply making this what we do and this what we think we do, coincide, be the same.

There are no mistakes in the universe, only causes and results.

It’s never the other who makes us dance. We only can make ourselves dance.


Question everything! Is a quote on my girlfriends website. It has nothing to do with non believing, distrusting or to go against. It is actually the opposite, Question Everything! asks you to go into it fully, all the way. While in it question what it makes you do, think, feel and sense, what it can give YOU, help you, teach you.

Be curious, be alive and “In Touch”, meaning keep on touching and sensing all the time.


All my workshops start from one of these quotes but will always touch upon all the others as well. My goal is, while we learn the tango structure, Ocho’s, Vole’s, Saccada’s, Volcada’s, Tras-pied, etc, to bring it back to a human communication and interaction that connects technique to feelings, emotions, timing, story. A tango our bodies understand and can recognise that give us a natural feeling of grounding, centre, ease, balance, 3-dimensionality, creativity and openness. A tango that is truly ours and individual while at the same time touching the universal that makes it connect to all others.

Feldenkrais said, “better no teacher than a bad one”.

I am so grateful to mother nature that I don’t have to teach my 8 months old son the specifics of how to walk, speak, or learn about social interaction. I simply have to be there, engage with him, play, have fun and use some common sense.

“It’s so easy”, as the ventriloquist remarked in a ballet of Forsythe, if only we could trust the floor we stand upon and the bodies we live in more, and listen to what they have to say to us. Technique is an attempt to get a grip on life by isolating it to laboratory circumstances. But then how to bring it back to real living conditions.
“There is no wrong!”, I say in lessons.  Everything when done whole-heartedly, is right, but might not be or serve the purpose one set out to do. Here often lies the problem. As a genius eight year old kid once remarked to me in our tennis game, “excellent shot and very good technique, had it only hit the ball.”

​ØPPSJO, VINTER TANGO 2018

“Ik woon in het koninkrijk van die nooit verworven dromen”, noteer ik hier als eerste zin, in het Engels, na een week van tango.  “Zoals een levende bron die nooit is opgehouden met stromen”, vervolg ik, ook in het Engels. Waarom juist die twee zinnen? Geen idee, ze ontsproten, misschien dat het vervolg wat verheldering biedt.

Deze ochtend zijn de laatsten vertrokken, en met hun de maan zo realiseer ik me. Als ik deze late namiddag naar huis fiets vanuit Dellsbø, met dat vreemde besef in me of de zon überhaupt wel opgekomen is deze dag, zijn het enkel de ’20 shades of white’ die me enigszins de weg wijzen. De door de maan helverlichte nacht van vorige week heeft plaatsgemaakt voor een diepe duisternis, en recht boven me een vijver vol sterren. Ze lokken mijn ogen naar boven en laat de beleving wegdrijven naar een ver weg melkwegstelsel.
De auto beschermt je met z’n warme vierwielige omhulling tegen de verlorenheid van wijde natuur. Je komt nooit echt tot het besef hoe groot die natuur daadwerkelijk is totdat je je op eigen kracht dient te verplaatsen. En na een milde week net onder nul, is het juist vandaag dat de temperatuur tot -20 is gedaald. Ik heb een kastje gekocht in het dorp dat ik onhandig meetors achterop mijn fiets. De schaduw, veroorzaakt door een verdwaalde straatlantaarn, toont een gebogen silhouet op twee ronde cirkels achtervolgt door een vreemd staketsel.  Mijn hoofd herbergt de herinneringen aan een week vol van kleurrijk gedeeld leven.
De vakantie huizen hier vertonen een lijdzaam geduld dat ik maar zelden elders tegen gekomen ben en wachten in alle rust en zonder beklag makkelijk een heel jaar lang op de terugkeer van z’n bewoners. Ze toonden zich gelukkig deze dagen en sponnen van tevredenheid  via de stemmen, dromen en voetstappen van hun tijdelijke gasten die er hun verhalen in achterlieten.  Ikzelf werd hier weer opnieuw verliefd op de dansen en de dansers, en tijdens de maaltijden vormde zich een zelfgecreëerde familie.  De muziek deed ons opnieuw ademen op plekken die we vergeten waren of misschien wel nooit gekend hadden.
Zoals in dagen van weleer zetten al deze verhalen zich vast op mijn verhemelte, de gasten zijn vertrokken en ook al woonden ze op 5 km afstand, in die dagen zag of sprak je ze dan een jaargang niet meer.  Soms hier en daar nog een brief maar zeker geen social media om de boel te vervluchtigen. Herinneringen werden ingekapseld in tijdloze ruimtes en schreven daar boeken, zoals je je hier op je fiets onzichtbaar trapt.
Mijn mond houdt op met spreken, mijn voeten met dansen en mijn armen keren terug naar de praktische wereld van vastpakken en verplaatsen, terwijl buiten de leeg gewaaide bomen veranderen in ijspaleizen, kraakheldere opeenstapelingen van kristallen, als reusachtige wachters bewaken ze de poorten van een niet gekend sprookje.  Vanuit de omhulde warmte van afgelopen week loop ik dit winterse verhaal binnen met al z’n raadsels, gevaren en beproevingen waar de stilte spreekt als ijl gecomponeerde muziek. Een dans leer je niet, zij komt tot je, spelenderwijs als in dit sprookje, het is de natuur die zich reflecteert op het witte vlak van de vloer en je partner. Daarvoor moet je natuurlijk wel ooit een sprookje binnengelopen zijn. Het wonderlijke is dat ‘schoonheid’ altijd maar een stap of pas verwijdert blijkt te zijn. Een begrip ook dat het woord ‘niveau’ of ‘techniek’ niet kent.  Allen waren we te bedansen, allen waren we schoon. En met z’n allen vertelden we hier ons verhaal.
“I live within the realms of those never purchased dreams.”
Telkens moest ik mezelf even knijpen als mijn opslaande oog zich door het venster priemde. Eindeloos feeëriek winters landschap en binnen loop ik alsmaar rondjes zonder ooit ergens aan te komen, soms wat verder en soms wat dichter bij mezelf.
“Like a living well that has never ceased to flow.”

BøbygdåGården, Januari 2018, Sweden

​ps. We are stories and we communicate in stories. Like all the pictures on the wall were stories and most of our dances were. Today the sun came up in a bright blue sky and all the landscape seemed frozen in crystallised features, capturing a timeless moment that carried on all the way to the North-pole.

 VAL SINESTRA 2016

Het is of de stad zich in de week van mijn afwezigheid ontdaan heeft van zijn winterhuid. De hitte is ongewoon dik en loom, alsof ik ben afgereisd naar een ver exotisch land. Ik was afgereisd naar een ver land, maar een waar de winterse koelheid met de pas net in knop staande kale bomen en struiken op 1500 meter en hoger werd voortgezet. Gisteren nam het 14 uren van 60 minuten aan bestrating in beslag om me in Utrecht af te zetten. Pas twee uur later zag mijn lichaam eindelijk het eigen bed daar waar er de nacht ervoor tot laat was gefeest en gedanst, omarmt in dramatische pas en een stube die ons te drinken gaf. Dagen begonnen om 08.00 uur als de zon de bergtop overkukelde om mijn dakraam op de zevende verdieping binnen te schijnen. De meeste dagen hield ik niet op met te staan, te gaan, te verstaan en te laten gaan tot het middernachtelijk uur.  Begaan was het verbindende begrip. De laatste nacht sliep in twee uren en in mijn korte dromen treurde ik om deze verlaten uithoek, het einde van een spleet, de oorsprong van een bergstroom die eindigde diep in het dal in een “See” waar mijn verlangens niet mee naar toe reisden. Die reisden veeleer omhoog, weg van het dal, naar de oorsprong, daar waar ze nog te wachten lagen in letterlijk sneeuwwit sterk contrasterend in grillige lijn met het hemelse blauw. Zo hoog te stijgen naar dit nog gekristalliseerde verlangen was een daad van krachtige been en bilspieren die deze week ontwaakten en tot wasdom kwamen. En vroeg het uiterste van de pompende balgen die zuurstof bliezen om de hete vuren te laten branden om zo genoeg stijging te bewerkstelligen. Daarboven waar de bomen spaarzaam worden, het water onder dikke sneeuwlagen wegsijpelt, het gras zijn grijs-bruine sluier afgooide en de hemel aanraakbaar werd, daar betrad ik ook mijn eigen bergen, de grijze paden kronkelend door mijn wolkachtige noot. De helse natuur naarbinnen toe in onszelf weerspiegeld. Daar waar wij in zitten in ons zit. Dat wat wij geven ons gegeven wordt, wat we anderen leren ons eigen leren weerspiegeld, waar het omhullende binnenin als een omarming naar buiten stulpt.

Amsterdam is een andere stad. Ik kom er in terug alsof ik een ander boek opvat waarin ik maanden geleden was blijven steken. Snipverkouden, rillend tot in mijn botten legde ik het andere boek nog maar een week geleden neer, dat wat nu dertien bergruggen terug lijkt te zijn. De stad is mouwloos geworden en beschermd zich met luifel van te felle zon. De lucht is dikker en zwemmen past hier beter als voortbeweging. De kaart van Val Sinestra die ik je stuurde is in mijn tas blijven steken en ligt hier nu voor me. Ik kijk er door het derde dakraam van links bij mezelf naar binnen en zie hoe ik er in de grote oude wasbak mijn shirts terug opfris met shampoo-water.  Buiten, op de rand van het zinkbeslag ligt de verzameling stenen die een vorige bewoner mee naar boven torste. Er is hier veel doorheen geleefd, genoeg om dit acht verdiepingen tellende ros rijkelijk mee te vullen. Als onzichtbaar fijnstof waren al die geesten door dit oord, daar waar het gebouw zelf, dit omhulsel telkenmale alles weer los laat, en zo ervaar ik ook voor de zevende maal weer die frisheid, dat schoon geblazen bijna kale binnenste als een onbeschreven blad. 
Het gebouw en de omgeving huist mij met al mijn hier beleefde verhalen die soms kloppen van een licht pijnlijk zoekende nostalgie en toch elke week is een geheel nieuwe die zich wonderlijk ontvouwt. 
En dan na al die armen om me heen, armen die in torso’s eindigen, in harten ontspringen, in benen aarden, die de vele verhalen in zich dragen op levendige avonden, waar al het oude, muffige en rottende opnieuw daglicht ziet en tot wasdom komt in de duizenden draden van wit-blauwe schimmel die langzaam de serre dichtbouwt tot de levendige afstammeling van die hemelsblauwe luchten, de sneeuw-witte dekens op zwart-grijze rotsen waar wij verholen in nieuw groen onze aftocht blazen weg van het helse dal waarin wij denken te moeten leven. En dan, dan komt ook altijd weer het moment dat ik mezelf schoon wil wassen, de luiken openzet en geheel alleen dit landschap in loop om me daarin te laten verlopen, onder te laten lopen het binnenste weer naar buiten stulpt, het ingekeerde uitgekeerd. En dan ga ik liggen in dat zachte vochtige groene mos door duizenden draden gedragen. De microcosmos vervliegt in me en met het geduld van een herfstblad laat ik me verpulveren tot een nieuwe gedachte post vat, zich op een zucht winde zet waarmee ik dan afdaal naar die ‘wonende’ wereld.

Bezit nemen van, soms bezeten, alsof we iets bezitten terwijl we misschien enkel wat ver-zitten. In het meegenomen boek lees ik een quote van Rilke die begint met, “The comprehensible slips away, is transformed; instead of possession one learns relationship….”
De kaart is mijn enige meegedragen foto. Als een enorme paddestoel reist het Sinestra-gebouw erop uit het mosgroen. Ik dring er in binnen als door Alice haar ‘looking glass’. In haar robuuste binnenste waar ik rond daar waar ik al niet meer ben en toch ben. Ik vraag het de ochtend-Feldenkrais-gangers; kunnen ze het geheel van al die plekken waar hun lichaam door de vloer wordt ondersteund, waarnemen. Als in een helicoptervieuw het geheel omvattende waarnemen in hun ‘minds eye’.  Vanuit de afstand die Amsterdam me geeft neem ik al die plekken, natuur en mensen waar waarmee ik de afgelopen week contact heb gemaakt, de trillingen die mijn oren binnenkwamen als muziek, stemmen, watervallen, het ruisen van de bomen. Pas nu begin ik ook al die tussenliggende plekken te voelen waar ik niet grond raakte, aanraakte, en wordt het beeld compleet. 
Het was er fucking compleet, zelfs met de soms pijnlijke aanwezigheid van mijn afwezige lief, de lambs kotelet met rozemarijn die me onthouden werd, die favoriete danseres die zich in de andere kamer ophield of het terras van Zuort dat me graag nog uren langer vast had willen houden. 
Wat heb ik er van meegenomen? Maar ik ben er nog!  “ You are in me deeper than I am in me..” -Augustines- Wat ik achter heb gelaten neem ik mee. Dat klinkt meer dan filosofisch, alsof ik er iets mee zou bedoelen. “…instead of possession one learns relationship…”, zoiets vaag helders. 

BOERENTANGO
Ze komen binnen op blokschoenen, zij die zich nog nooit over elegantie gebogen hebben. In kleding hebben ze ook al niet de beste keus. De dames zitten op wat ze voortduwen, geen prinsessentroon te noemen. Het gewicht van levende mest. 
Piazolla staat op, toch onmiskenbaar een tango en de bezoekers vragen zich af wat het getoonde hiermee van doen kan hebben. Vast en zeker een potsierlijke grap.
Twaalf kruiwagens betroond door twaalf vrouwen wezens, voortgeduwd door twaalf woeste gestaltes, de bagger en stront nog aan hun houten schoenen en wielen klevend. Dit getuigd van weinig respect, of gevoel voor poëzie. Meneer u bent een boer.
Toch moet ik toegeven dat dit een mooi gezicht geeft, die samengeklitte groep, “een vlucht kruiwagens” die met zware tret, want de dames zijn niet van de lichtste meer, door muziek ploegt.
Bert Haanstra verpakt het boerenleven in een poëtisch beeld en de muziek sorteert een dramatisch effect.
Het is of deze mannen er een zekere trots in scheppen deze vrouwen voor zich uit te duwen. Zij zitten als Maria's, achterwaarts gaande, naar hun heren toegekeerd. 
Gedragen noeste arbeid voorzien van een verstild beeld.
’Tango is lopen’ , zegt een van de mannen, ’lopen met het volle gewicht van die dame in je armen. Haar willen voortstuwen als de mest op die kruiwagen.’
’Dat mag boers en bot klinken’, zegt een ander, ’maar op die boerderij heb ik mijn roots, zoals vele van die net gearriveerde emigranten in dat vroege Argentinië.’
’En weet dat de nostalgie naar die plek waar mijn hart ligt, de herinnering even groot is als die van de Argentijnen naar hun geboortegrond. De zware arbeid en het ritme van mijn stappen achter deze mestkar, z'n opgesnoven reuk, weerklinken nog steeds in mijn gestel. En nu, nu ik ze herhaal zíjn ze verworden tot die meegedragen vervluchtiging die tijd heet.’
’Het is het enige kostbare goed waar mijn ziel zich nog aan weet te laven’, roept een derde.
’Wat was er het eerst’, zegt nummero vier ’de kip of het ei.’ ’In den beginne was er de noeste arbeid, vaak dom genoemd. Een zak meel moest van de schuur naar de stal, een baal hooi van de zolder gehaald, het land geploegd. Het was de liefde en de aandacht voor ons werk, haar ritme en eerlijke zweet die zich nog altijd de grond mogen noemen voor deze nostalgische dans.’
’Deze aardse tret’, meldt een ander, ’vind zijn oorsprong vanachter deze kruiwagens. Wij waren geen welgestelde heren die met zwevende pas hun aardse bestaan wilden ontvluchten. Het gezwoeg verbond ons met die aarde en deed ons na afloop delen in zijn eerlijke voldoening.’
De dames hebben genoeg gehoord, ook zij willen hun benen strekken, niet alleen gedragen worden en hun aandeel in handvaten overgebracht. Ze willen in die werkende armen zelf hun volle gewicht leggen, zich voortgestuwd zien op gelijke hoogte. 
’In den beginne mag er dan de stront zijn nu ben ik dan toch je vrouw’, roept er een. De anderen lachen hardop en gooien zich in de noeste knuisten.
’Het gewicht mag dan in stront uitbetaald zijn, soms ben ik de lichtheid van een veer, de meegaandheid van wuivend riet’, roept een rooie.
’En soms de weerbarstigheid van een ezel’, krijst haar buurvrouw. 
’Zeg en die wufte heren mogen dan van de aarde wegvliegen, zij weten wel dat een heuse vrouw de fijnheid van het witgehandschoende behoeft.’
’Deze vereelte kolenschoppen (knuisten) dragen meer fijnheid en gevoel in zich dan al dat levenloze vlees dat nog nooit de dood (het echte leven) heeft (vastgepakt) aangeraakt’, schreewt een dik rood aangelopen hoofd. ’Wij respecteren onze vrouwen en zien ze niet alleen als vertier’.
’Ja, verveeld zijn ze, zuchtig, ze weten een vrouw niet heus te behagen. Wat kennen ze van het leven als ze hun handen nooit vuil hebben hoeven te maken. Hoe moeten ze de liefde dan kennen.’
’Vrouwen, onze mannen spreken van de liefde’, schampert de rooie weer, ’die hebben ze dan zeker van de goeie koeien op stal geleerd.’
’Ach ten minste zijn ze niet zo snel uitgeput als de heren zelf’, lacht haar buurvrouw, ’en zijn ze soms met een wortel om de tuin te leiden’.
Het is een drukte daar op die vloer tussen die kruiwagens door en je zou denken dat het een chaos wordt, toch loopt alles in vloeiende tred als een soepele machine.
Allen schijnen ze plezier te hebben en al praten ze honderduit hun lijven zijn volledig op elkaar gericht.
Soms nemen de vrouwen het ervan, lijken ze die beschimpte echtgenotes van hen te mennen. Maar een volgend moment gaat zo'n onstuimige buur er weer in volle vaart met haar vandoor. Ze draaien met z'n alle tegen de klok heen en in zware pas de ruimte door als iemand roept, ’koppen dicht’. ’Het einde is voor onszelf’. De volle klanken van Piazolla, die zijn trekzak laat janken, komen weer boven drijven. Het is de stilte daar beneden, niet langer heb i kweet van wat er daar gebeurt. Geheimvolle uitwisselingen vinden plaats met een intimiteit die mij als toeschouwer buiten sluit. 
Het einde van de muziek nadert en nog nooit heb ik iets met zoveel gewicht los zien komen van de vloer. Een vlucht kruiwagens, een vlucht boeren, een vlucht regenwulpen. Was dit dan de tango. Ik kan alleen maar denken, ik hoop hier ooit in mee te vliegen.